Erfrecht

Digitale (muziek en) boeken koop je. Is dat eigendom? Papieren boeken koop je. Dat is eigendom. Later erven mijn kinderen mijn boeken. De goede en de mooie worden bewaard, de andere gaan in een oudpapierdoos. Mijn digitale boeken staan op mijn tablet. Als je al geen wachtwoord nodig hebt om die handcomputer aan te zetten, dan heb je toch in elk geval wel een account (gebruikersnaam en wachtwoord) nodig om die digitale boeken te kunnen lezen. Met wat moeite is dat over één generatie nog wel te doen. Met elkaar afspreken waar en hoe al je wachtwoorden en al je accountsgegevens zijn terug te vinden voor de erfgenamen. Maar de daarop volgende generatie,  gebruikt die al drie accounts om zijn of haar boeken te lezen? Die van opa, die van moeder en die van zichzelf. Gaat dat eigenlijk wel? Kan de e-book-reader-app op je tablet dat wel aan? Daar kun je helaas maar één account mee koppelen.

Er breken gouden tijden aan voor boeken, schrijvers en uitgevers. Want elk boek kan elke generatie opnieuw worden verkocht. Als een e-book al je eigendom wordt, dan moeten we eigendom anders definiëren. Nee, geen eigendom maar leesrecht. Ja, je krijgt leesrecht of gebruiksrecht op een e-book. Gebruiksrecht voor het leven. Ga je dood, dan vervalt je recht.

En dan heb ik het nog niet over digitale muziek gehad. Bestaat al veel langer dan e-boeken, daar gaat die tweede generatie nu al kopen. Wellicht lezen sommige uitgevers nu al handenwrijvend de overlijdensberichten in de krant.

Gelukkig zijn er ook bedrijven die goed nadenken over hoe zij met rechten en bescherming van digitale boeken omgaan. Een voorbeeld van hoe het ook kan is social Digital Rights Management (DRM) zoals Managementboek.nl of BooXtream dat hanteert. Als je bij hun een e-boek koopt wordt een extra blad voor de voorpagina van het boek gemaakt (zij noemen dat een certificaat van eigendom) waarop de persoonlijke gegevens van de eigenaar worden geschreven. Als je zo’n boek van je opa of beter nog overgrootvader erft, geeft dat certificaat op naam zelfs nog meerwaarde. Leuk hoor. Op deze manier beschermt de eigenaar het recht van de auteur. Echter of dat een argument blijft gelden als de eigenaar is verhuisd…? Maar goed ‘als, als, als’, nu stop ik ermee. De toekomst zal leren hoe deze ontwikkelingen verder gaan.

Gaan die ontwikkelingen wel verder? Of gaat het in de toekomst heel anders? Is er in de toekomst nog wel sprake van ‘eigendom’ als je een boek leest? Of is de schrijver of uitgever de eigenaar? En geeft die eigenaar jou leesrecht voor de duur van jouw abonnement op dat boek, die serie, die leverancier, die databank, …? Dus geen miljoen boeken bij eigenaars thuis, maar één boek in de cloud met miljoenen lezers wereldwijd. Een voorbeeld:

Al met al kunnen we dus twee kanten uit: (1) leesrecht voor een verzameling content (boeken, tijdschriften, alles wat die leverancier aanbied) voor de duur van een abonnement met een periodiek terugkerende betaling of (2) leesrecht per boek (of tijdschrift e.a.) voor het leven met een eenmalige vergoeding (kopen).

Dus als je je kinderen al iets wilt meegeven…, doe dan maar de database met accounts, wachtwoorden, abonnementen, webadressen, enz.

Ben ik wat vergeten? Ja natuurlijk: Het circuit van ‘gratis’, open source en illegaal. Dat is met papieren boeken wel wat lastiger, want gekopieerd is een boek wellicht nog duurder dan gekocht. Kunnen we ook weer vreselijk over doorlll (redeneren). Een andere keer misschien.

Geef een reactie